یائسگی زودرس چیست؟ عوارض یائسگی را بشناسید
یائسگی (منوپوز)، به معنای توقف دائمی قاعدگی و پایان یافتن دوران باروری در زنان است که معمولاً بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سال اتفاق می افتد. اما اگر این فرآیند طبیعی پیش از سن ۴۰ سالگی رخ دهد، به آن یائسگی زودرس (Premature Menopause) گفته می شود. همچنین اگر یائسگی بین سنین ۴۰ تا ۴۵ سال اتفاق بیفتد، آن را یائسگی زودهنگام (Early Menopause) می نامند. یائسگی زودرس می تواند به دلایل ژنتیکی، پزشکی (مثل شیمی درمانی یا جراحی تخمدان ها)، یا سبک زندگی ناسالم رخ دهد.
شاید علاقه مند باشید : افسردگی زنان | راهکاری های درمان افسردگی در زنان
چطور سبک زندگی ناسالم می تواند منجر به یائسگی زودرس شود؟
تحقیقات علمی ثابت کرده اند که مجموعه ای از عادت های ناسالم می توانند روند تخریب عملکرد تخمدان ها را سرعت ببخشند و احتمال بروز یائسگی زودرس را افزایش دهند. در ادامه، به برخی از مهم ترین این عوامل می پردازیم:
سیگار کشیدن
سیگار یکی از شناخته شده ترین عوامل محرک در بروز یائسگی زودرس است. مواد شیمیایی سمی موجود در سیگار، از جمله نیکوتین و کادمیوم، مستقیماً بر فولیکول های تخمدانی اثر گذاشته و منجر به تخریب زودهنگام آن ها می شوند. این مسئله باعث 🔴 کاهش سطح استروژن و 🔴 اختلال در تعادل هورمونی می شود.
تغذیه ناسالم
رژیم غذایی ای که فاقد پروتئین با کیفیت و ریزمغذی های ضروری مانند کلسیم، ویتامین D، ویتامین E، B12، ویتامین K و اسید های چرب امگا ۳ باشد، و در عوض سرشار از قند های ساده، چربی های ترانس، خوراکی های بسته بندی شده، غذا های فرآوری و خصوصا فوق فرآوری شده باشد، به استرس اکسیداتیو در بافت های بدن از جمله تخمدان ها منجر می شود و روند پیری آن ها را تسریع می کند. این مسئله زمینه ساز یائسگی زودرس خواهد بود.
رژیم های لاغری افراطی و غیر علمی
رژیم های سریع الاثر که منجر به کاهش شدید وزن می شوند، معمولاً همراه با 🔴 کمبود انرژی، 🔴 عدم تأمین درشت مغذی ها و ریز مغذی ها و 🔴 تحلیل توده عضلانی هستند. چنین رژیم هایی نه تنها 🔴 تعادل هورمون ها را به هم می ریزند، بلکه 🔴 عملکرد تخمدان ها را نیز مختل کرده و احتمال یائسگی زودرس را به طور چشمگیری افزایش می دهند.
پیشنهاد برای مطالعه : کاهش وزن | باید ها و نباید های رژیم غذایی
شاخص توده بدنی بسیار پایین یا بالا
چربی بدن در تولید استروژن نقش دارد. در زنانی که شاخص توده بدنی (BMI) بسیار پایین دارند، 🔴 سطح استروژن کاهش می یابد. در مقابل، چاقی مفرط نیز با مقاومت به انسولین و التهاب سیستمیک همراه است که می تواند عملکرد تخمدان ها را مختل کند.
استرس مزمن
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استرس مزمن، سطح کورتیزول بدن را بالا می برد. کورتیزول بالا، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب 🔴 کاهش تخمک گذاری و 🔴 کاهش سطح استروژن می شود. این اختلالات هورمونی می توانند مقدمه ای برای شروع یائسگی زودرس باشند.
فعالیت بدنی شدید یا ناکافی
ورزش شدید و افراطی 🔴 بدون تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن، به ویژه در زنان ورزشکار حرفه ای، منجر به کاهش ذخایر استروژن می شود. این کاهش، یکی از نشانه های هشدار دهنده برای یائسگی زودرس به شمار می رود. از طرفی، سبک زندگی کم تحرک نیز با چاقی و التهابات همراه است که خود از عوامل افزایش دهنده خطر یائسگی زودرس محسوب می شوند.
عوارض یائسگی برای بدن چیست؟
کاهش سطح استروژن از تخمدان ها، که پس از یائسگی اتفاق میافتد، تأثیرات گسترده ای بر سلامتی زنان دارد. این اثرات که تحت عنوان عوارض یائسگی شناخته می شوند، شامل موارد زیر هستند:
1️⃣ کاهش تراکم استخوان
استروژن به حفظ تراکم استخوان کمک می کند. کاهش سطح این هورمون پس از یائسگی باعث می شود:
🟡 فرآیند تحلیل استخوان ها تسریع شود.
🟡 جذب کلسیم در بدن کاهش یابد.
🟡 خطر ابتلا به پوکی استخوان (Osteoporosis) و شکستگی های استخوانی، به ویژه در ناحیه لگن، ستون فقرات و مچ دست افزایش یابد.
حتما بخوانید : پوکی استخوان چیست؟ کاهش تراکم استخوان را جدی بگیرید
2️⃣ تغییر در متابولیسم چربی
یکی دیگر از عوارض یائسگی، تغییر در توزیع چربی بدن است. پس از کاهش استروژن، چربی بیشتر در ناحیه شکمی تجمع می یابد که این وضعیت می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.
3️⃣ سایر تأثیرات کاهش استروژن
🟡 خشکی واژن و کاهش میل جنسی
🟡 اختلالات خواب
🟡 گرگرفتگی و تعریق شبانه
🟡 نوسانات خلقی، اضطراب و حتی افسردگی
نتیجه گیری
سبک زندگی ناسالم می تواند روند پیری تخمدان ها را تسریع کرده و منجر به یائسگی زودرس شود. این مسئله نه تنها با کاهش کیفیت زندگی همراه است، بلکه خطر بیماری های استخوانی، قلبی، متابولیک و روانی را نیز افزایش می دهد. اصلاح سبک زندگی می تواند نه تنها زمان طبیعی یائسگی را حفظ کند، بلکه شدت علائم پس از آن را نیز کاهش دهد.
دیدگاهتان را بنویسید